Istorija manastira Dobrun kod Višegrada
Istorija najveće svetinje u Dobrunskoj eparhiji, koja teritorijalno pripada Republici Srpskoj nas vraća u prvu polovinu 14. veka.
U vreme vladavine srpskog cara Dušana, za bezbednost na zapadnoj granici tadašnje srpske države, koja se nalazila na teritoriji današnjeg Dobruna bio je zadužen župan Pribil, te Stefan i Petar, njegovi sinovi.
Kako se ne zna pouzdano kada je manastir Dobrun izgrađen, ali ni ko je bio ktitor, postoji nekoliko mišljenja i o ktitoru i o vremenu gradnje manastira Dobrun. Naime, mitropolit Sava Kosanović je smatrao da je manastir Dobrun kod Višegrada nastao mnogo ranije, još u 9. veku. Određena grupa istoričara, pak smatra da je manastir nastao u prvoj polovini 13. veka, a treći čije je mišljenje najzastupljenije tvrde da je manastir Dobrun kod Višegrada osnovao župan Pribil sa sinovima u doba vladavine cara Dušana.
Prema postojećim podacima, to jest onima koji se najčešće mogu čuti, manastir Dobrun kod Višegrada je izgradio upravo župan Pribil i to u periodu između 1340. i 1343. godine.
Kasnije se župan Pribil zamonašio, a njegove poslove su nasledili njegovi sinovi. Tako istorija manastira Dobrun beleži da je sin župana Pribila, Petar dozidao pripratu sa spoljne strane, ali i riznicu sa severne strane, te ih i živopisao. Takođe, istorija manastira beleži podatak da je u početku bilo preko 700 monaha u manastiru.
U drugoj polovini 15. veka Dobrun osvajaju Turci, a narodno predanje koje je vezano za ovaj događaj pomalo podseća na priču o čuvenom Trojanskom konju. Naime, priča veli da je jedan srpski sluga javio Turcima da su svi ljudi iz Dobruna otišli u svatove po mladu u Prijepolje, pa su ih Turci sačekali u povratku i sve posekli. Onda su ukrali njihovu odeću i konje i tako ušli u grad Dobrun i zauzeli ga. Naravno, tada su porušili i grad i manastir Dobrun, a monasi su mahom napustili manastir, dok su u manastiru ostali samo stariji monasi. Istorija manastira dalje veli da nakon smrti preostalih monaha manastir Dobrun kod Višegrada zatvara svoja vrata i otvara se samo prilikom velikih crkvenih praznika, mada ubrzo biva porušen i potpuno pust.
U međuvremenu, odbegli monasi osnivaju metoh manastira Dobrun kod Višegrada u mestu Vagan, kako beleži istorija. Ali se tokom 16. veka vraćaju i obnavljaju sada već potpuno opusteo manastir Dobrun.
Krajem 17. veka manastir ponovo ruše Turci, monasi ponovo beže, ali ovog puta narod obnavlja manastir Dobrun kod Višegrada krajem 18. veka. No, kako u manastiru nije bilo monaha, Sveta Liturgija je bila služena samo o najvećim crkvenim praznicima, to jest za : Božić, Uskrs i Duhove.
Krajem 19. veka, tačnije 1875. izbija ustanak u Bosni i Hercegovini, a Turci besni zbog toga ruše brojne manastire, pa među njima i manastir Dobrun kod Višegrada.
Bosnom i Hercegovinom ubrzo počinju da vladaju Austrougari, a vrlo brzo manastir Dobrun kod Višegrada biva obnovljen i to najviše zaslugom tadašnjeg mitropolita Save Kosanovića, ali i narodu i baronesi Vilhelmini Nikolić. Zbilo se to u drugoj polovini 19. veka, tačnije 1884. godine. Tom prilikom je obnovljena samo glavna crkva posvećena Uspenju Presvete Bogorodice, a priprata i riznica župana Petra su ostale da čekaju bolje dane za obnovu, kako beleži istorija manastira.
Srpski pravoslavni manastir Dobrun kod Višegrada je stradao i tokom Prvom i tokom Drugog svetskog rata. Ali, čini se tokom Drugog svetskog rata znatno više, uzevši u obzir da istorija manastira beleži podatak da su u njemu Nemci držali magacin za oružje, te da su po završetku rata aktivirali mine iz magacina i na taj način potpuno uništili manastir Dobrun kod Višegrada.
Srećom, već godinu dana kasnije lokalno stanovništvo uspeva da obnovi manastir Dobrun.
Mitropolit Dobrobosanski Nikolaj Kuburić 1994. godine donosi odluku da manastir Dobrun kod Višegrada ponovo bude naseljen monasima i od tada je manstir živ i aktivan, a na radost svih Srba koji žive na teritoriji Republike Srpske.
Arhitektura manastira Dobrun kod Višegrada
Prvobitna crkva koju je izgradio župan Pribil je bila bez kupole, a osnova joj je bila jednobrodna.
Ova skromna građevina je bila izrađena od kamena i sige, kako veli istorija manastira Dobrun kod Višegrada. I ona je, kao i današnja glavna crkva bila posvećena Uspenju Presvete Bogorodice.
Ikone i freske
Najpoznatije freske, koje su i danas sačuvane i mogu se videti prilikom posete manastiru Dobrun kod Višegrada, u Republici Srpskoj su ktitorska freska koja prikazuje župana Pribila, zajedno sa sinovima i zetom.
A tu je i freska srpskog cara Dušana Silnog, na kojoj je prikazan sa svojom suprugom Jelenom i njihovim sinom Urošem, koja je takođe do danas očuvana.
Istorija manastira beleži podatak da sin ktitora manastira, Petar čije je monaško ime bilo Jovan, živopisao pripratu manastira 1383. godine. Uz to, postoji i podatak da su prvobitnu crkvu oslikali zografi poreklo sa juga Srbije.
Zanimljivosti o manastiru Dobrun
Zanimljivosti vezane za manastir Dobrun kod Višegrada se mahom tiču Prvog srpskog ustanka. Naime, prilikom proslave dva veka od podizanja Prvog srpskog ustanka manastir Dobrun kod Višegrada je obogaćen za još jednu građevinu, nazvanu Karađorđev konak, u spomen na vožda srpskog. U okviru Karađorđevog konaka se nalazi i Muzej Prvog srpskog ustanka, ali i Muzej dobrobosanskih mitropolita, u kome se može videti i istorija čitave mitropolije. A u sastavu Muzeja dobrobosanskih mitropolita je izgrađena i kapela koja je posvećena zaštitniku porodice Karađorđević, Svetom Andreju Prvozvanom.
Uz brojne zanimljivosti, treba pomenuti pećinu koja se nalazi iznad manastira, a u kojoj su se nekada podvizivali monasi, kao i spomenik Karađorđu, koji se od 2004. godine nalazi na steni koja se uzdiže iznad porte manastira Dobrun kod Višegrada.
Svakao, manastir Dobrun kod Višegrada je pun zanimljivosti, a najnovija se odnosi na obnovu nekadašnje crkve posvećene Uspenju Presvete Bogorodice, koje se trenutno vrši. A arheolozi su došli do vrlo interesantnih otkrića, koji će možda malo izmeniti podatke vezane za istoriju ovog manastira koje danas znamo. Naime, pored delova fresaka za koje se veruje da su bili zatrpani nakon što je nemačka vojska digla u vazduh magacin koji se nalazio u manastiru Dobrun kod Višegrada i time ga sravnila do temelja, arheolozi su pronašli i jednu grobnicu, ali i posmrtne ostatke. Istraživanja bi trebalo da pokažu da li se radi o ktitoru manastira ili o nekom crkvenom velikodostojniku.
Jedna od zanimljivosti je vezana i za nastanak naziva grada, po kome nosi naziv i manastir Dobrun kod Višegrada. Naime, u tom narodnom predanju se pominje čuveni Mehmed paša Sokolović. Kada je postao vezir, on je pozvao svoje roditelje da dođu da žive sa njim u Carigradu, ali pod uslovom da prime Islam. Kako predanje dalje veli, otac je pristao na taj uslov, ali majka kojoj je bilo ime Dobruna nije želela da pogazi svoju veru i pređe u Islam, pa čak ni zbog rođenog sina. Zato je u znak zahvalnosti za ovu herojsku odluku Mehmedove majke narod toga kraja manastir u blizini reke Rzav, nazvao Dobrun.
Kontakt
Adresa na kojoj se nalazi manastir Dobrun kod Višegrada glasi: Manastir Dobrun, 73 247 Dobrun, Republika Srpska.
Broj telefona za kontakt i sve neophodne informacije je +387 58 612 022, kao i broj telefona +387 58 612 024.
Gde se nalazi manastir Dobrun
Srpski pravoslavni manastir Dobrun je jedan od manastira kojima susedna Republika Srpska može da se ponosi. Manastir Dobrun se nalazi u ataru istoimenog sela kod Višegrada, a od granice sa Srbijom je udaljen nekoliko kilometara.
Lokacija na kojoj se nalazi manastir Dobrun je od Beograda udaljena oko 270 kilometara, a od Sarajeva oko 120 kilometara.
Lokacija manastira i Google mapa
Čini se da će vam za posetu manastiru Dobrun kod Višegrada dobro doći i mapa puta. Mada, ukoliko idete iz pravca Čačka ili Užica, nema potrebe da koristite mapu, jer je put od Užica do Višegrada vrlo jednostavan.
Manastir Dobrun kod Višegrada se nalazi u neposrednoj blizini granice sa Srbijom, a na teritoriji Republike Srpske.
