Istorija manastira Lelić kod Valjeva
Jedan od najmlađih, a istovremeno i najzanimljivijih manastira Srpske pravoslavne crkve jeste manastir Lelić kod Valjeva. Ovaj manastir je kao svoju zadužbinu podigao veliki srpski vladika Nikolaj Velimirović uz pomoć svog oca Dragomira.
Istorija manastira navodi da je na praznik Preobraženja Gospodnjeg, 19. avgusta 1929. godine osvećena glavna manastirska crkva. Manastir Lelić kod Valjeva je skoro 70 godina radio kao parohijska crkva, da bi 1996. godine bio proglašen manastirom. Koliko je poznato, Njegovo Preosveštenstvo vladika Lavrentije je zaslužan za to što je crkva u Leliću proglašena manastirom. Međutim, istorija beleži podatak da je čak pet godina bilo potrebno da se realizuje ideja vladike Lavrentija. Kao osnovni razlog za ovako dug period realizacije, istorija manastira navodi nedostatak monaha. Tek kada je odlučeno da manastir Lelić kod Valjeva postane metoh manastira Kaona, te da nad njim upravu ima bratstvo ovog manastira, crkva u Leliću postaje manastir.
Na praznik Svetog Vasilija Ostroškog, 12. maja 1996. godine je ovu odluku da parohijska crkva u Leliću dobija status manastira pročitao episkop zvorničkotuzlanski Vasilije. Posebno je zanimljivo što je upravo na taj dan, sada već manastir Lelić kod Valjeva proslavljao dva vrlo važna jubileja. Jedan je 40 godina od kada se upokojio u Gospodu vladika Nikolaj Velimirović, a drugi je 5 godina od kada su vladikine mošti prenete iz Sjedinjenih Američkih Država u Srbiju i to upravo u manastir Lelić kod Valjeva, koji je njegova zadužbina. Tom prilikom je blaženopočivši patrijarh srpski Njegova Svetost gospodin Pavle, uz brojne episkope i visoko sveštenstvo, a u prisustvu brojnih vernika služio Svetu liturgiju.
Manastir Lelić kod Valjeva je muški manastir i na njegovom čelu se nalazi iguman. Od trenutka kada je crkva u Leliću proglašena za manastir Lelić, na mestu igumana se nalazi arhimandrit Avakum Đukanović.
Manastir Lelić proslavlja dva vrlo važna praznika i to 18. marta, kada je dan predstavljena u Gospodu vladike Nikolaja i 03. maj, kada je dan prenosa Svetih moštiju vladike Nikolaja iz Sjedinjenih Američkih Država u Srbiju.
Mošti ovog Svetitelja i danas se čuvaju u njegovoj zadužbini kod Valjeva. Svete mošti vladike Nikolaja su očuvane u celosti, a vernici ih mogu celivati nedeljom, kada su otvorene.
Arhitektura manastira Lelić kod Valjeva
Glavna crkva manastira Lelić je posvećena Prenosu moštiju Svetog vladike Nikolaja Miriklijskog. Njena arhitektura je vrlo specifična, uzevši u obzir da je u osnovi rađena u moravskom stilu, mada su vidni i elementi savremenijih stilova arhitekture. A primetan je i srpsko – vizantijski stil, koji se najviše može uočiti u dekorativnosti fasade, koja je postignuta kombinovanjem sige i opeke.
Osnova glavne manastirske crkve je u obliku krsta, a iznad centralnog dela se nadvisuje velika kupola.
Crkva posvećena Prenosu moštiju Svetog vladike Nikolaja Miriklijskog je građena od kamena, cigle i sige. Manastirski kompleks takođe čine i zvonik, koji se nalazi ispred crkve, kao i crkveni dom. Tu je i kapela, a kao svojevrsna atrakcija se ističe muzej.
Ikone i freske
Ikone i freske koje danas krase manastir Lelić kod Valjeva su nastale po zamisli njegovog zadužbinara, vladike Nikolaja Velimirovića. Istorija manastira beleži da su ikone i freske načinili Krsta i Rafailo Nikolić iz obližnje Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije.
Zanimljivosti vezane za živopis glavne crkve manastira Lelić oslikavaju bogoslovsko tumačenje samog vladike Nikolaja Velimirovića.
Ikonostas datir iz 1929. godine, kada je nastala i glavna manastirska crkva.
Celokupan živopis, kao i ikonostas su resaturirani krajem 20. veka, tačnije u periodu između 1988. i 1989. godine.
Zanimljivosti
Među zanimljivosti vezane za manastir Lelić kod Valjeva svakako spada i Muzej koji se nalazi u okviru manastirskog kompleksa. Reč je o svojevrsnom muzeju sećanja na ktitora manastira Lelić, vladike Nikolaja Velimirovića. Na oko 50 metara udaljenosti od glavne manastirske crkve, u pravcu severa se nalazila kuća za sveštenike, koja je podignuta 1931. godine, samo dve godine nakon što je crkva osvećena. U kući za sveštenike se nalaze ukupno 4 prostorije. Godine 1991. je ova kuća za sveštenike pretvorena u takozvani Crkveni muzej, kao muzej sećanja na ktitora manastira Lelić, vladiku Nikolaja Velimirovića.
Kontakt
Zvanična adresa na kojoj se nalazi manastir Lelić kod Valjeva glasi : Lelić bb, 14 000 Valjevo, Srbija.
Ukoliko želite da stupite u kontakt sa bratstvom manastira Lelić, to možete učiniti na broj telefona 014 275 235.
Lokacija manastira i Google mapa
Kada krenete put manastira Lelić kod Valjeva, a naročito ako idete iz pravca Beograda gotovo je sigurno da vam mapa puta neće biti potrebna. Razlog za to je prvo što ukoliko upitate bilo koga usput gde se nalazi manastir Lelić, znaće da vam odgovori, a drugo do manastira postoje vrlo jasni putokazi.
Kada krenete iz Beograda, vozite do Valjeva. U centru Valjeva, kada ugledate spomenik Stevanu Filipoviću, nalazite se u Bobovčevoj ulici. Nakon što obiđete ovaj spomenik, nastavljate put pravo i nakon otprilike 11 kilometara puta stižete do manastira Lelić.
