Manastir Sokolica

Smešten u ataru sela Boljetina, u čijoj se neposrednoj blizini nalazi grad Zvečan na Kosovu i Metohiji manastir Sokolica se smatra jednim od retkih svetionika vere za Srbe koji su ostali da žive na Kosovu.

Uz to što se na manastirskom posedu nalazi izvor lekovite vode, manastir Sokolica je nadaleko čuven po statui Presvete Bogorodice koja je izrađena od mermera i kojoj se pripisuju čudotvorna svojstva.

Istorija manastira Sokolica, Kosovo i Metohija

Sam naziv ove Svetinje potiče od sokolova kojih je bilo mnogo više nego danas u šumi oko manastira. Brdo na kome se nalazi manastir Sokolica je u narodu poznato kao Brdo sokolova. Posebna je zanimljivost vezana za običaj koji je postojao u srednjevekovnoj Srbiji, a koji je podrazumevao da su domaćini imali obavezu da gaje sokolove za svoje gospodare i to onoliko sokolova koliko imaju sinova.

Glavna crkva manastira je posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice. Iako ne postoje pouzdani podaci ko je bio ktitor manastira, pretpostavlja se da je to bio velmoža po imenu Musa, koji je bio oženjen jednom od sestara srpskog cara Lazara. Takođe se ne zna ni kada je tačno sagrađen, mada se smatra da je to bilo u periodu između 14. i 15. veka. Istorija manastira ne poseduje ni tačan podatak zbog čega je baš na tom mestu podignut manastir Sokolica, ali postoji pretpostavka da je osnovni razlog taj što je želeo da se zahvali Bogu i Bogorodici za izvor čudotvorne, lekovite vode, koji se nalazi u neposrednoj blizini glavne crkve manastira Sokolica.

Istorija manastira Sokolica navodi podatak da je početkom 20. veka u okviru manastira postojala škola, dok je crkva korišćena kao parohijski hram. Pretpostavlja se da je status manastira ova crkva dobila nakon prenosa statue Presvete Bogorodice iz manastira Banjske. Manastir je ženski od 1956. godine.

Srpski pravoslavni ženski manastir Sokolica se nalazi okružen selima sa albanskim življem, a poslednja pravoslavna porodica sa ovog područja se odselila 1967. godine.

Poznato je da su monahinje na čelu sa Mati Makarijom tokom surovih događaja na ovom području pomagale svima, bez obzira na veru. Nedugo nakon čuvenog Pogroma srpskog življa na Kosovu i Metohiji manastir Sokolica su čuvale grčke snage u okviru KFOR – a, koje su se sa posebnom pažnjom i poštovanjem odnosile i prema monahinjama i prema srpskoj Svetinji, te kako je navela Mati Makarija u jednom intervjuu : ” Najduže su ovde vojnici iz grčkog kontingenta mirovnih snaga, koji se sa dubokim poštovanjem odnose prema monahinjama, brinu o njihovoj bezbednosti, često im i pomažu u obavljanju svakodnevnih poslova na manastirskom imanju.

Grci obezbeđuju i naftu za agregat, tako da manastir nema problema sa snabdevanjem električnom energijom. ” Potom su došli pripadnici danskih snaga KFOR – a, koji koliko je poznato i danas čuvaju ovu srpsku Svetinju.

Manastir Sokolica je pod zaštitom Republike Srbije i ima status Spomenika kulture od izuzetnog značaja.

Arhitektura

Jedino je prvobitna mala crkva starijeg datuma, dok su sve ostale građevine novijeg datuma. Mala crkva ima plitku polukružnu apsidu, koja je zasvođena, a građena je od tesanika, posebne vrste kamena.

Između Prvog i Drugog svetskog rata je manastirska crkva dobila i zvonik.

Novi konak u okviru manastira Sokolica je sagrađen 80 – ih godina prošlog veka, a čitav manastirski kompleks je saniran i izvršeni su konzervatorski radovi 1995 – 1996. godine.

Kada je u pitanju arhitektura manastira, posebno je zanimljiva fasada na kojoj su urezani stari zapisi i primitivni crteži biljaka i životinja, koji su naročito uočljivi na severnom zidu.

Ikone i freske

Freske u manastiru su prilično oštećene u doba kada su ovim krajevima vladali turski osvajači, a delimično je očuvano samo nekoliko kompozicija i to freske : Hristosa Pantokratora, koja se nalazi u kupoli, zatim Liturgija arhiepiskopa, koja se nalazi u apsidi i freska na kojoj je prikazano Bogorodičino Voznesenje, koja se nalazi na zapadnom zidu crkve.

Zanimljivosti o manastiru Sokolica

Ikonopisačka radionica u okviru ovog manastira igra vrlo važnu ulogu u opstanku manastira. Ikonopisačku i fresko slikarsku radionicu vodi Mati Makarija, koja je igumanija manastira, ali i sve ostale monahinje učestvuju podjednako. Mati Makarija zajedno sa ostalim monahinjama je zaslužna za oslikavanje krstionice u prizrenskoj Sabornoj crkvi, ali i za oslikavanje paraklisa u Pećkoj patrijaršiji. Takođe, monahinje manastira Sokolica i Mati Makarija su oslikale i žičku veliku Narodnu trpezariju Svetog Save, a ikone koje su one izradile u ikonopisačkoj radionici pri manastiru Sokolica se nalaze u mnogim srpskim Svetinjama.

Mati Makarija

Zanimljivosti vezane za ovu srpsku Svetinju su brojne, a ona koja se najčešće pominje je vezana za mermernu statuu Presvete Bogorice Sokolićke, za koju se veruje da je čudotvorna i da pomaže parovima koji ne mogu da imaju potomstvo, bez obzira kojoj veri oni pripadali.

Iako je manastir Sokolica okružen selima u kojima žive Albanci, kako navodi Mati Makarija čudotvorna statura Presvete Bogorodice pomaže svima koji dođu po pomoć.

Ne treba zaboraviti ni zanimljivosti vezane za igumaniju manastira. Naime, Mati Makarija je naročito poštovana među monahinjama. ali i stanovnicima Kosova i Metohije. Pored toga što je ova hrabra žena ostala da čuva Svetinju, iako nije poreklom sa Kosova, ona se trudila da pomogne svima i da ulije hrabrost Srbima koji su želeli da napuste svoja ognjišta. Mnogi je pamte i po tome što je hrabro hrlila da spašava monahinje manastira Devič, koje su bile zarobljene.

Kada se kaže manastir Sokolica, imajte na umu da se najpre misli upravo na ovaj ženski manastir koji se nalazi na Kosovu i Metohiji. Međutim, na teritoriji Bosne i Hercegovine, u oblasti Ravna Romanija postoji manastirski hram koji je posvećen velikomučeniku Georgiju i koji je, takođe poznat kao Sokolica.

Kontakt

Zvanična adresa manastira Sokolica glasi : Zvečan bb, 39 227 Zvečan.

Ukoliko želite da stupite u kontakt sa sestrinstvom manastira Sokolica, to možete učiniti na broj telefona 028 664 140.

Lokacija i Google mapa

Kada krenete put ove Svetinje sigurno će vam biti potrebna mapa. Uz to, ne zaboravite da idete na područje koje se smatra prilično rizičnim, tako da je najbolje najpre stupiti u kontakt sa sestrinstvom manastira, kako biste dobili smernice za siguran put do ove srpske Svetinje.